Öğrencilerin eğitim yaşamında belki de en mühim nokta olan lise seçimleri muhakkak geniş çaplı bir tetkik ile yapılmalı. Ama ilk olarak bir lisenin profilini daha önceki yıllarda liseye girmiş öğrencilerin TEOG sınavındaki yüzdelik dilimleri gösterir. Unutmayın sınavın kolaylığı zorluğu ya da o yıl giren öğrencilerinin çoğunun daha başarılı olması TEOG puanını etkileyebilir.
Daha sıhhatli bir tercih listesi amacıyla yüzdelik dilim çok daha mühim bir seçim kriteridir. Şöyle bir numune vereyim; bir sınava her yıl 100 öğrenci giriyor ve puanlama 500 üzerinden yapılıyor. İlk yılın 13. sü 350 puan yapmışsa ve her öğrenci 1 liseye giriyorsa 13. iyi lisenin taban puanı ilk yıl amacıyla 350 olacaktır ancak bir sonrakinin sınavın kolaylığından ya da önündeki öğrencilerin önceki yıllardakinden daha iyi olduğundan ötürü 450 puan yapan 13. olsa 13. iyi lisenin taban puanı 450 olacaktır ama sıralaması değişmeyecektir. Yüzdelik dilim de sıralamanın tüm öğrencilerle kıyaslamasıyla oluştuğu amacıyla çok çok bir farklılık göstermeyecektir.
Örneğimizde 2 yılda de yüzdelik dilimi yüzde 13 olacaktır. Tabi ki de milyonların girdiği sınavda yüzdelik dilimlerde de oynamalar gerçekleşecektir ama bu oynamalar sınavın kolaylığına göre değil insanların seçimlerine göre oluşacaktır. Yani yüzdelik dilimi yüzde 13 olan bir okula daha önceki yıldaki taban puanını yapmış ama yüzdelik dilimi yüzde 25 olan bir öğrencinin girmesi pek mümkün değildir. Tersi halde da düşük puanlı ama yüzde 13'lük kısma girmiş bir öğrencinin taban yüzdelik dilimi yüzde 25 olan bir okula girememesi pek mümkün değildir. Liselere girerken TEOG un yüzdelik dilimlere bakıp gerçekçi seçimler gerçekleştirme gerekir.
Lise tercihinde nelere ilgi etmeliyiz?
Tabi ki de yüzdelik dilim tek mühim nokta değil. Kabul edelim ki lise mezunu olmanın hiçbir sayısal değeri yok ülkemizde iyi bir iş ve yaşam amacıyla iyi bir üniversite şart. Okulların üniversite kazandırma oranları ve kazandırdıkları üniversite ve bölümler de çok mühim. Bunun dışında lisenin eve ulaşımı da son derece mühim bir konu. Sonuç olarak şimdilik çocuk olan bu öğrenciler haftada 5 gün sıcakta ve karda bu yolu katetmek mecburiyetinde olacak.
Her gün 4 saatini yorucu bir yolda harcayan bir öğrenciden derslerinde çok verim beklemek doğru olmayabilir. Ulaşım sorununda çözüm olarak yatılı olan fen liseleri ve başka yatılı liseler düşünülebilir. Ancak bu sefer de öğrencilerin kent dışındaki fen liseleri ve başka yatılı okullara gitmesi amacıyla gelişmekte olan çocuğun nasıl etkileneceği göz önüne alınmalıdır. Kimi çocuklar kendini ifade etmesini öğrenirken kimi çocuklar psikolojik sorunlar yaşayabilmekte bu yüzden bu tür bir seçim yapıldığında çocukların psikolojik halleri daha yakından takip edilmelidir.
Öğrenci ve etraf profili de çok mühimdir. Sonuçta çocuk amacıyla iyi bir etrafta iyi arkadaşlarla lise yıllarını geçirmenin daha iyi olacağı aşikar. Son olarak özel okullar da ailenin haline ve burs haline bağlı olarak tercih edilebilir. Özel okul seçimlerinde de aynı kriterler öneme alınmalı. Sonuç olarak lise seçiminde tüm artılar ve eksiler değerlendirilmeli ilaveten muhakkak çocuğun da fikri alınmalıdır. Unutmayınız ki o liseyi 4 yıl süresince okuyacak olan veliler değil o çocuktur mutsuz olacağı bir yerde okuması başarılı olmasını da etkileyecektir.
